Aclan Acar
TKYD Yönetim Kurulu Üyesi
Doğuş Otomotiv A.Ş.
Yönetim Kurulu Başkanı
KURUMSAL YÖNETİM NEDİR?
Kurumsal yönetim kavramını ; şirketlerin yönetim ve denetiminin, hesap verilebilirlik, açıklık, sorumluluk ve adillik ilkeleri çerçevesinde yürütülmesini amaçlayan ve bununla ilgili araçları oluşturan sistem olarak tanımlayabiliriz. Kurumsal yönetimde, sözü edilen ilkeler, performans ölçümü ve geliştirilmesi esasına dayalı olarak, birbirleriyle ilişkilendirilmekte ve ilkelere birbirleriyle bir bütünlük oluşturacak şekilde işlerlik kazandırılmaktadır. Yönetim ve denetim kademeleri ile hissedarların yetki ve sorumluluklarına açıklık getirilerek, şirket yönetim sistemine olan güven güçlendirilmekte, yöneticilerin faaliyetleri nedeniyle bireysel olarak hesap vermeleri sağlanmaktadır.
İyi kurumsal yönetim sisteminde, şirket yöneticilerine şirket ve hissedarlar lehine uygulamalar için gerekli teşvikler sağlanmaktadır. Bunun yanında, şirketlerin tüm faaliyetleri nedeniyle hesap verilebilmelerini teminen etkin denetim yapılmaktadır. Böylece firmaların mevcut kaynakları daha etkin kullanmaları teşvik edilmektedir. Bu nedenle bir ilkeler bütünü olan kurumsal yönetim sistemi; genel kurul, yönetim kurulu, denetim kurulu ve icra organları ile diğer paydaşlar arasındaki karşılıklı ve kontrollü ilişkiler yoluyla ekonomik etkinliği artırmanın temel aracı niteliğindedir. Bir bütünlük arz eden karşılıklılık olgusu, şirket hedeflerine ulaşmada, kurumsal yönetimin şirket başarısını etkileyen temel bir özelliğidir.
İstikrar ve güven unsuru
Açıklık ve hesap verilebilirlik ilkelerine dayalı olan kurumsal yönetim, şirket yönetimleri için istikrar ve güven unsuru olarak görülmektedir. Kurumsal yönetim sisteminde güveni sağlayan önemli ilkelerden birisi de, şirket yönetimi ve faaliyetlerine ilişkin denetimin etkin olarak yapılmasıdır. Hissedarlar ve çalışanların yönetim ve şirket faaliyetlerine ilişkin bilgilere erişimleri kolaylaştığından, bunların denetim ve karar süreçlerinde yer almaları da sağlanmaktadır. Bu şekildeki katılımcılık ise güven unsurunu olumlu yönde etkilemektedir.
İşletmelerin kaynak gereksinimlerinin giderek artan oranda hisse satışı yoluyla karşılanması, ekonomideki hissedar sayısını artırmaktadır. Bu durum özellikle azınlık hisse sahibi olan hissedarlar açısından işletmeler kesimine yönelik kurumsal yönetim ilkelerinin uygulanması gerekliliğini daha da arttırmaktadır. Hisse senedi yatırımcıları için tasarruflarını yatıracakları şirketin mali raporları kadar, iyi yönetilmeleri hususu da önem taşımaktadır. Bu durum sadece iç piyasadaki hissedarlar için söz konusu olmayıp, yabancı yatırımcılar için de geçerli bir koşuldur. Sermaye piyasası araçlarını kullanarak, daha geniş bir yatırımcı potansiyelinden kaynak yaratma olanağı tanıyan uluslararası sermaye akımlarından uzun vadeli kaynak sağlamak isteyen ülkeler için kurumsal yönetim uygulamalarına işlerlik kazandırılması büyük önem taşımaktadır.
Sosyal sorumluluk projeleri
Kurumsal yönetimin artarak uygulama alanı bulmasının bir nedeni ise şirketlerin artan sosyal sorumluluk projelerinin hissedarlara yansıtılmak üzere, yıllık faaliyet raporlarında giderek daha fazla oranda yer almasıdır. Kurumsal vatandaşlık kavramı çerçevesinde yapılan harcamalar ve sosyal sorumluluk projeleri şirket değerini uzun dönemde olumlu yönden etkileyeceği için açıklık ilkesi ile yürütülen bu uygulamalar hissedarlarla şirket arasındaki bağları kuvvetlendirici etki yaparak, hissedarların şirkete olan güvenlerini arttırmaktadır.
Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yapılan yeni düzenlemeler ile “Kurumsal Yönetim Uyum Raporu” hazırlamak ve 2005 yılından itibaren yıllık faaliyet raporlarında yer vermek zorunlu hale getirilmektedir. Kurul’un bu konudaki genel yaklaşımı olan “Uy ya da açıkla” prensibine yönelik olarak hazırlanan çalışmanın kamu otoritesi nezdinde konuya olan duyarlılığı artırdığı gözlemlenmektedir.
Kurumsal yönetim yapısıyla, özellikle küçük yatırımcılar ve azınlık konumundaki hissedarlar için geçerli olan, şirket sahipliği ile şirket faaliyetlerinin yönetim ve denetiminin ayrı mekanizmalar olmasından kaynaklanan güven artışı sağlanmaktadır. Kurumsal yönetim standardının yüksek olması, şirketin yatırımcıların güvenini kazanmasına yapacağı katkı yanında, genelde şirket faaliyetlerinin gelişimine de katkı yapmaktadır.